Kruidengeheimen

Terug naar kruidenoverzicht





Brandnetel -Kruidengeheimen

Filmpjes over geneeskrachtige kruiden

Voor iedereen toegankelijk: online kruidenlessen en andere informatie over kruiden op YouTube.


Brandnetel

Hollandse Kruidengeneeskunde

Hoewel het kruid in de top 10 staat van de meest gehate onkruiden, is de brandnetel een interessante plant die lichamelijke klachten kan verminderen. Bij wat voor klachten je gebruik kunt maken van de brandnetel en hoe je hem kunt toepassen, zal ik in dit artikel voor je uit de doeken doen.

Brandnetel -Kruidengeheimen Brandnetel -Kruidengeheimen
De brandnetel in in het voorjaar venijniger dan later in het seizoen.


Dit artikel is in februari 2018 geplaatst in Massage Magazine.

Brandharen

In Nederland en België groeien in het wild twee soorten brandnetels, de grote en de kleine. Het grootste verschil tussen deze twee is niet moeilijk te raden: De grote brandnetel kan ruim anderhalve meter hoog worden en de kleine brandnetel wordt meestal niet hoger dan 50 centimeter. Daarnaast zijn er nog een paar minimale verschillen, onder andere in de bloeiwijze en de dikte van het blad.
Beide soorten kun je gebruiken.
Op de bladeren en stengels van brandnetels zitten brandharen met weerhaakjes. Dat zijn er in het voorjaar meer dan later in het seizoen, daarom is hij dan venijniger. Wanneer je de brandnetel aanraakt, breken de punten van deze brandharen af en wordt er mierenzuur in de huid geïnjecteerd. Dit veroorzaakt kleine blaasjes op de huid die flink kunnen jeuken. Die jeuk kun je overigens teniet doen door de huid in te wrijven met gekneusd weegbreeblad, kleefkruid, hondsdraf, dovenetel of het blad van de zuring. Meestal groeien deze kruiden vlak in de buurt.
Gedroogde en gekookte brandnetels bevatten geen mierenzuur meer en door het koken verdwijnen de scherpe weerhaakjes.

Inhoudsstoffen

Brandnetels bevatten onder andere vitamine A, B, C, D, E en K, foliumzuur en de mineralen silicium, ijzer, calcium, kalium, magnesium, fosfor en zink. Daarnaast zitten er stoffen in die de spijsvertering stimuleren en stoffen die het lichaam reinigen en herstellen.
Toch richt de kruidengeneeskunde zich niet specifiek op de losse onderdelen. Het geheim van geneeskrachtige kruiden zit hem in het feit dat het geheel meer is dan de som van de afzonderlijke delen. Alle verschillende inhoudsstoffen werken met elkaar samen, waardoor de werking versterkt wordt. De levensenergie van de plant doet daar nog een schepje bovenop.

Wanneer precies ontdekt is dat de brandnetel geneeskrachtige eigenschappen bezit, is niet te achterhalen. Vroeger werd de meeste kennis mondeling van generatie op generatie doorgegeven. In oude geschriften die gevonden zijn, blijkt dat deze kennis minstens 2000 jaar oud is.


Brandnetel -Kruidengeheimen   Brandnetel -Kruidengeheimen
De brandnetel heeft prachtige bloemen waar veel insecten dol op zijn.

Inwendig

Reinigend:
Brandnetels verbeteren de spijvertering waardoor voedingsstoffen beter door het lichaam worden opgenomen. Tegelijk stimuleren ze de afvoer van afvalstoffen uit ons lichaam via de urinewegen en de darmen. Lichamelijke klachten die veroorzaakt worden door een teveel aan afvalstoffen in het lichaam, zoals huiduitslag of stijve gewrichten, kunnen door het gebruik van de brandnetel verminderen.
Gebruikers zullen merken dat hun urine en ontlasting een andere kleur en/of samenstelling zal krijgen, dit is een duidelijk teken dat afvalstoffen worden afgevoerd.


Opbouwend:
Het kruid voorziet het bloed van extra mineralen die een opbouwende werking hebben op de botten, spieren, pezen en op de huid. Ook de nagels en het haar worden sterker. Bij klachten zoals botontkalking en artrose en andere klachten waarbij het lichaam afbraakverschijnselen vertoont, is het raadzaam brandnetels te gebruiken.

Vitaliteit:
Het gebruik van het kruid zorgt er ook voor dat de weerstand wordt verhoogt waardoor je energie zal toenemen. (Voorjaars)vermoeidheid, lusteloosheid en bloedarmoede kunnen dan verminderen. Tot slot kan de brandnetel gebruikt worden om aan te sterken bij het herstel van een (ernstige) ziekte.

Last van afbrokkelende nagels, haaruitval en gaatjes in je tanden? Dit zijn allemaal tekenen van een gebrek aan mineralen. De brandnetel is één van de beste kruiden om ze aan te vullen.

Brandnetel -Kruidengeheimen
Onrijp brandnetelzaad
brandnetelzaad - kruidengeheimen  brandnetelzaad - kruidengeheimen

Gebruik
Omdat de brandnetel afvalstoffen uit lichaamscellen verwijdert, is het belangrijk dat ze afgevoerd worden. Wanneer je een kuur wilt volgen is het daarom noodzakelijk dat de urinewegen en het spijsverteringskanaal een goede conditie hebben.
Tegelijk is het van belang om voldoende water te drinken om zo het vochtgehalte in het lichaam op peil te houden.
Een algemeen advies is om de brandnetel drie weken te gebruiken en daarna een stopweek in te lassen.
Je kunt de brandnetel op verschillende manieren innemen:
- Thee; neem één tot drie keer per dag een kopje brandnetelthee.
Gebruik per kopje een ruime theelepel gedroogd, verkruimeld blad of een paar verse bladeren. (Deze hebben een betere kwaliteit dan brandnetels in theezakjes.) Laat het afgedekt 10 minuten trekken, daarna zeven. Brandnetelthee wordt krachtiger wanneer je de brandnetels in een pan met koud water langzaam aan de kook brengt dan wanneer je gekookt water over het blad giet.
Gedroogde brandnetel is verkrijgbaar bij gezondheidswinkels en theespeciaalzaken.
- Tinctuur, deze is te koop bij de betere drogist onder de Latijnse naam ‘Urtica’. Volg de beschrijving op het etiket.
- Capsules, deze zijn gevuld met gedroogd en verpulverd blad en zijn onder andere verkrijgbaar bij de drogist. De wijze van inname staat vermeld op het etiket.
- Zowel verse als gedroogde brandnetels zijn in de keuken in tal van recepten te gebruiken. Je kunt ze bijvoorbeeld in een soep of stamppot verwerken.
- Brandnetelzaad heeft ongeveer dezelfde werking als het blad en kan gebruikt worden in deegproducten zoals pannenkoeken en brood of over een toetje gestrooid worden.

Bijwerkingen
Mogelijk kunnen er tijdelijk reacties volgen op het gebruik van de brandnetel. Deze reacties zijn een teken dat het lichaam aan het reinigen is. Halveer de inname van de brandnetel als de reacties vervelend voor je zijn en ga op zoek naar een ander kruid als het je tegenstaat.
-             Hou er rekening mee dat je vaker het toilet zult moeten bezoeken.
-             Gewrichten kunnen gaan tintelen of jeuken
 -            Zweten of huiduitslag
-             Toename van witte vloed
-             Hoofdpijn
-             Verkoudheid
-             Beslagen tong
Wanneer je tijdens de kuur één of meerdere massages ondergaat, kunnen afvalstoffen sneller afgevoerd worden en zullen mogelijke bijwerkingen sneller verdwijnen. Hetzelfde effect hebben darmspoelingen en saunabezoek.


Niet gebruiken bij:

-        De brandnetel is een krachtig kruid en een kuur is voor kinderen niet geschikt. In dat geval kun je beter kiezen voor een milder kruid zoals viooltje, madeliefje of kamille.

-        Gevoelige darmen, de ziekte van Crohn en reumatische ontstekingen kunnen mogelijk verergerd worden door het gebruik van brandnetel en een kuur wordt daarom afgeraden bij deze patiënten.

-        Niet gebruiken bij koorts. Het lichaam is dan aan het opruimen en moet door de brandnetel niet extra worden gestimuleerd.

-        De brandnetel is een goede bron van vitaminen en mineralen bij zwangerschap en borstvoeding, maar het gebruik moet niet overdreven worden. Vraag eventueel een persoonlijk advies aan een deskundige.

-        Wanneer je medicijnen gebruikt, bestaat de kans op interactie tussen bepaalde medicijnen en de brandnetel. De apotheker kan je hier meer informatie over geven.


Massage met brandnetels

Hoewel het akelig klinkt, wreven de Romeinen die vroeger in onze koude streken bivakkeerden hun huid in met brandnetels. Door deze methode werd de bloedsomloop gestimuleerd en bleven ze warm. Ook zijn er oude verhalen bekend waarbij men elkaar sloeg op de geslachtsdelen met brandnetels, met als doel deze lichaamsdelen beter te doorbloeden in een poging om verzakkingen en onvruchtbaarheid te verminderen. Blijkbaar wisten de mensen toen nog niet dat het heel eenvoudig is om brandnetelolie of -crème te maken om zo op een minder pijnlijke manier het lichaam te activeren. Door je in te wrijven met deze producten worden je gewrichten, spieren, huid en haarwortels beter doorbloedt. Het is een aanrader het lichaam met brandnetelolie te masseren bij spierpijnen, bij reumatische klachten, op koude plekken en bij kramp.
Daarnaast kunnen brandnetelproducten verlichting geven bij huidklachten. Smeer bij puistjes, acné, psoriasis, brandwonden en eczeem de huid bij voorkeur een paar keer per dag in met brandnetelcrème.

Recept 1 brandnetelcrème (eenvoudig)

Nodig:
- Kokosolie
- Verse of gedroogde brandnetels
- Schone, glazen jampot
- Grote houten satéprikker of stokje
- Theelichtje met kaarsjes
- Katoenen (zak)doek

Knip de brandnetelbladeren in kleine stukjes en doe ze in een glazen jampot tot deze tot ongeveer 1/3 gevuld is.
Smelt de kokosolie door de pot even in een pan met warm water te zetten. Giet daarna kokosolie over de brandnetels, tot ongeveer 2/3 van de pot vol is.
Zet de pot op een theelichtje en laat de massa ongeveer zes uur trekken. (Het hoeft niet persé aaneengesloten verwarmd te worden.)
Roer het geheel af en toe om met een houten satéprikker.
Na zes uur zijn de inhoudsstoffen van de brandnetel aan de kokosolie afgegeven en kan het geheel gezeefd worden door een doek. Giet de olie in potjes, laat het afkoelen (stollen) en je crème is klaar. Eventueel kun je er een paar druppels etherische olie aan toevoegen. De crème blijft ongeveer een jaar houdbaar.
Kokosolie is hard wanneer de temperatuur onder de 25 graden is. Wanneer je met brandnetelolie wilt masseren, kun je de zelfgemaakte brandnetelcrème verwarmen op een theelichtje.
(Zonder etherische olie kun je deze olie tevens in gerechten gebruiken.)

Brandnetelcreme - Kruidengeheimen  Brandnetelcreme - Kruidengeheimen
Brandnetelcrème maken volgens onderstaand recept.
 

Recept 2 brandnetelcrème

Nodig:
- 1 platte eetlepel geraspte bijenwas (o.a. verkrijgbaar bij natuurwinkel of imker)
- 5 volle eetlepels brandnetelolie
  Het recept hiervan kun je vinden onder deze link. Neem dan brandnetelbladeren in plaats van weegbree.

- Koekenpan met een laagje water

Bereiding:
-> Stop de bijenwas en de brandnetelolie in een glazen hittebestendig potje. 

-> Vul de koekenpan met een laagje water, het moet minder hoog zijn dan je potje, zodat er geen water in het potje kan komen.
-> Verwarm de koekenpan. Op die manier wordt jouw potje au bain-marie verwarmd en zal de bijenwas langzaam smelten. Roer het af en toe door, bij voorkeur met een houten stokje.
-> Als de bijenwas helemaal gesmolten is, kun je het vuur uitdraaien en je potje pakken. Pas op, het is heet!
-> Blijf roeren, de crème zal langzamerhand stollen. Wanneer je je potje in een bakje met koud water zet, dan zal het stollen sneller gaan.
-> De crème is ongeveer een jaar houdbaar.


Zelf plukken

De gedroogde brandnetels die in de winkel liggen, zijn meestal door machines geplukt en op supersnelle wijze gedroogd. Deze wijze van bewerking zorgt er helaas voor dat de vitaminen en mineralen een deel van hun kracht verliezen. Brandnetels die in theebuiltjes gestopt zijn, hebben nog een extra bewerking ondergaan en zijn daarom nog minder krachtig.
De beste kwaliteit pluk je zelf! De in het voorjaar geoogste brandnetels bevatten een hogere concentratie aan werkzame stoffen dan die van later in het seizoen. Zoek brandnetels op een plaats waar weinig verkeer langsrijdt. Knip alleen mooie, gave bladeren van de toppen af. Hoewel het gebruik van handschoenen wordt aangeraden, is het ook mogelijk om brandnetels met blote handen van de plant te halen. De naalden op de stengels groeien namelijk schuin omhoog. Wanneer je je hand op de stengel zet en deze omhoog beweegt, prik je jezelf niet.
Pluk de bladeren voor de bloei. Tijdens de bloei richt de plant zijn kracht op de bloemen en wordt het blad lelijk. Wanneer je de plant dan tot de grond afknipt, zullen er binnen de kortste keren weer nieuwe en mooie bladeren verschijnen.
Drogen doe je het best door de brandnetels op een warme, droge en donkere plaats te leggen en regelmatig om te husselen. Het is raadzaam de bladeren van de stengels af te halen. Omdat die dikker zijn en minder snel drogen, hebben de stengels meer kans om te schimmelen.
Brandnetelzaad kun je oogsten wanneer het zaad nog groen ziet. Knip de zaaddozen af en laat ze drogen op een vel papier of in een papieren zak. Zeef de zaadjes uit de zaadhulzen met behulp van een zeef.
Bewaar gedroogde kruiden in een donkere, glazen pot, of in een donkere kast. Gedroogde kruiden verliezen langzaam hun kracht. Oogst daarom elk jaar weer nieuwe kruiden.

Hoe je brandnetelsoep maakt, kun je zien in dit filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=zRU6OrQrolU

Andrea Bleeker
www.kruidengeheimen.nl


Gebruikte bronnen voor dit artikel:
Groot Handboek Geneeskrachtige planten, Dr. Geert Verhelst, ISBN 9789080778467
Signatuur en eigenschappen van kruiden, Yvonne Maessen
www.wikipedia.nl
www.kruidengeheimen.nl


Filmpjes over kruiden

Abonneer je gratis op mijn YouTubekanaal en blijf op de hoogte van de online kruidenlessen en andere informatie over kruiden: https://www.youtube.com/@kruidengeheimen


Index


Facebook

Wil je meer over kruiden weten?
Je kunt me volgen op twee facebookpagina's:
- Kruidengeheimen, met kruidentips: https://www.facebook.com/Kruidengeheimen?fref=ts
- Natuurlijk Drinken: https://www.facebook.com/natuurlijkdrinken?fref=ts
"Like" de Pagina en zie de tips regelmatig verschijnen.