Madeliefjes

Gehaast fiets ik weg. Pas na een paar minuten valt het mij op dat er een donkere, onheilspellende lucht boven mij hangt. Ook dat nog. Ik heb geen regenkleding bij me. Mijn ogen kijken naar de madeliefjes in de berm. Gelukkig staan de lintbloemetjes open. Dat is een goed teken. Vroeger werden deze vrolijke bloemetjes weervoorspellers genoemd. Ze sluiten zich namelijk als er regen op komst is en buigen zich dan naar de aarde. Hoewel de lucht donker ziet en mijn verstand zegt dat ik terug moet gaan, houd ik me vast aan de oude wijsheid van mijn voorouders en fiets ik stug door.

Geneeskracht
Gelukkig kwam de voorspelling van de bloemetjes uit en ben ik droog op mijn bestemming aangekomen. Het madeliefje is een typisch zonneplantje. Ze draait haar hoofdje richting de zon om zoveel mogelijk energie op te vangen. Hierdoor ontstaan allerlei processen in de plant waardoor het madeliefje geneeskrachtige eigenschappen heeft. Tegenwoordig is bijna niemand hiervan meer op de hoogte, maar eeuwen geleden werd dit lieflijke plantje gebruikt als medicijn.  

 

Huid
De bovengrondse delen versnellen de genezing van de huid bij diverse klachten zoals droge huiduitslag, slecht genezende wonden, ontstoken huid, puistjes en steenpuisten. Ook bij kinderziektes met huiduitslag zoals rode hond, mazelen en de zesde ziekte helpen madeliefjes de klachten verminderen. Maak hiervoor een sterke thee. Laat hem iets afkoelen. Drenk daarna een doek of watje in het warme vocht die je op de huid bevestigt. Dek het af zodat het niet teveel afkoelt. Laat het zo’n twintig minuten zitten voordat je het eventueel ververst. Baby’s met huiduitslag kun je baden in madeliefjesthee die is afgekoeld tot de juiste temperatuur.
In plaats van de thee kan een madeliefjesolie of -crème gesmeerd worden. Onze voorouders maakten deze crème van boter, gemengd met de fijn gesneden bladeren en bloemen. Of maak een spray. Het recept is niet moeilijk:

Recept madeliefjesspray

Nodig:
- Wodka of jenever
- Madeliefjes
- Glazen jampot
- Bronwater
- Leeg sprayflesje
- Eventueel een paar druppels etherische olie lavendel of munt
Bereiding:
Vul een glazen jampot voor ongeveer 1/3 met madeliefjes. Giet wodka of jenever over de madeliefjes tot de pot voor ongeveer 2/3 gevuld is. Schroef de deksel op de pot en schud hem. Zet de pot in een donkere kast en schud hem elke dag even door. Na twee weken kun je de madeliefjes eruit zeven.
Neem één deel madeliefjesalcohol en één deel bronwater en giet dit in een sprayflesje. Voeg er eventueel een paar druppels etherische olie aan toe. Houdbaarheid ongeveer een jaar. Omdat alcohol kan irriteren op een beschadigde huid, is het raadzaam deze spray alleen op een dichte huid te gebruiken.
Je kunt voor dit recept zowel verse als gedroogde madeliefjes gebruiken. Houd er rekening mee dat de geneeskracht van gedroogde kruiden langzaam terugloopt. Helaas kun je dat niet zien. Bewaar gedroogde kruiden maximaal een jaar en bewaar ze in een donkere kast. Door langdurige blootstelling aan licht zal de werking verminderen.

Hollandse Arnica
Bij elke drogist zijn artikelen verkrijgbaar die gemaakt zijn van de plant Arnica, terwijl deze plant hier slecht gedijt. Madeliefje heeft vrijwel dezelfde eigenschappen, maar dat weet bijna niemand; het helpt bij bloeduitstortingen ten gevolge van vallen, zwikken en stoten. Gebruik het bij voorkeur zo snel mogelijk na het ontstaan hiervan. Ook de spieren worden beter doorbloed en afvalstoffen worden sneller afgevoerd. Het voordeel van madeliefjes ten opzichte van Arnica is dat madeliefjes ook op en rond open wonden gebruikt mogen worden. Arnica absoluut niet! Let wel op de andere ingrediënten wanneer je een crème van madeliefjes gebruikt. Die mogen misschien niet in de buurt van een open wond worden gesmeerd. Lauwe thee van madeliefjes op wonden is veilig.
Het verdient de aanbeveling om het kruid bij bovengenoemde klachten ook inwendig te gebruiken.

Inwendig
Madeliefjes bevatten onder andere veel vitamine C en de mineralen calcium en magnesium. De bloemetjes, steeltjes én het blad zijn eetbaar. Strooi ze versnipperd in de sla of als garnering over een bord soep. Thee maak je door een eetlepel verse of gedroogde madeliefjes in een laagje koud water te weken. In de tussentijd kook je 500 ml water die je daarna over de madeliefjes met het weekwater giet. Laat de thee tien minuten afgedekt trekken. Het mag zowel warm als koud worden gedronken. (Tip: maak met dit koude water limonade voor kinderen.)
Aan het kruid zit geen specifieke smaak en mag ook met andere kruiden gemengd worden. Bij de betere drogist zijn de tinctuur en homeopathische middelen van madeliefjes verkrijgbaar onder de naam “Bellis”. Vraag de verkoper om een persoonlijk advies.

Weerstand
Bij inwendig gebruik helpen madeliefjes de weerstand verbeteren. Na een antibiotica- of penicillinekuur zorgen ze ervoor dat de darmflora herstelt. Er is in Nederland helaas weinig tot geen onderzoek naar de werking van madeliefjes gedaan. De kennis die hierover bekend is, stamt af van ervaringen van mensen. Zij hebben hun positieve ervaringen van generatie tot generatie doorverteld. Zo worden madeliefjes gebruikt bij verkoudheidsklachten omdat het slijm sneller wordt afgevoerd en ontstekingen verminderen. Bij bronchitis, astma en keelontsteking kun je gebruik maken van de thee of tinctuur.
Volgens ervaringsdeskundigen zullen aften en ontstekingen in de mond verminderen wanneer je regelmatig langzaam op een vers blaadje kauwt of je mond spoelt met sterke madeliefjesthee.
Tenslotte heeft het kruid een werking op de bloedsomloop. Het wordt door natuurgeneeskundigen onder andere aangeraden als alternatieve bloedverdunner, bij hoge bloeddruk en bij spataderen. Het verdient de aanbeveling je bij deze klachten te laten begeleiden door een deskundige.

Niet gebruiken:
- Wegens een gebrek aan studie wordt het gebruik van de tinctuur of een kuur met madeliefjes afgeraden bij zwangerschap en bij zogen.
- Vanwege het bloedverdunnende effect mag de tinctuur niet samen met bloedverdunners en aspirine gebruikt worden.
- Als je overweegt kruidentincturen te gebruiken wanneer je ernstige klachten hebt en/of medicijnen gebruikt, is het raadzaam dit met je begeleidend arts te overleggen.

Oogsten
Hoewel de symboliek van het madeliefje “onschuld” is en het vooral als kinderkruid wordt beschouwd, merken ook volwassenen een positief effect op hun gezondheid wanneer zij dagelijks iets van madeliefjes innemen. (Het is voor iedereen verschillend na hoeveel dagen iets opgemerkt wordt.)
Je kunt madeliefjes inclusief blad en stengel het hele jaar door plukken en gebruiken, maar de meeste bloemetjes verschijnen in mei/juni. Dan is de concentratie aan geneeskrachtige inhoudsstoffen in de plant op zijn hoogtepunt.
Omdat ze het hele jaar door kan bloeien en zelfs tot 17 graden vorst kan verdragen heeft deze taaie plant de Latijnse naam “Bellis perennis” gekregen. Dit betekent “eeuwige schoonheid”. Madeliefjes zijn meestal helemaal wit, maar door inwerking van de zon ontstaat soms een roze gekleurd randje. Er zijn ook gecultiveerde madeliefjes. Deze hebben geen geneeskrachtige eigenschappen.

Tekst en foto's: Andrea Bleeker
Bronnen:
-Signatuur en Eigenschappen, Yvonne Maessen
-Het geïllustreerde kruidenhandboek, Juliette de Baïracli Levy, ISBN 9060301676
-Groot Handboek Geneeskrachtige planten, Dr. Geert Verhelst, ISBN 9789080778450
-www.kruidengeheimen.nl

YouTube kanaal

Facebook

Index