Kruidengeheimen

       Boekweit
 

Filmpjes over geneeskrachtige kruiden

Voor iedereen toegankelijk: online kruidenlessen en andere informatie over kruiden op YouTube.

Boekweit in de keuken

Boekweit is een gewas dat vroeger rijkelijk in Nederland groeide. Het werd dan ook veel gegeten. Tegenwoordig is het bijna vergeten. Dat is jammer, want het kruid heeft heel goede eigenschappen.

Ten onrechte wordt boekweit vaak tot de granen gerekend. Hoewel de plant er veel overeenkomsten mee heeft, is het toch geen graan, maar behoort het tot de duizendknoopfamilie.

Boekweit bevat veel mineralen, zoals magnesium, ijzer, kalium en fosfor en veel vitamine B. 

Van de plant worden vooral de zaden gebruikt. Het zaad heeft een harde schil. Als deze is verwijderd, kun je het op verschillende manieren in de keuken gebruiken:

Zaadkorrels
Geroosterd als tussendoortje, in een salade of meegebakken in koekjes
Kiemgroente, gemaakt van de zaden
Vervanger van rijst
Een smoothie wordt romiger met gemalen boekweitzaad

Grof gemalen zaden (boekweitgrutten)
Gruttenpap, gruttenbrij en gruttenkoek (wil je dat het gerecht niet slijmerig wordt, rooster dan voor gebruik de zaden)

Fijn gemalen zaad (meel)
Het meel is te gebruiken in de pannenkoeken, cake, brood, etc. Vervang ca. 25 procent van het meel dat je normaal gesproken gebruikt, zoals tarwe of spelt, door boekweitmeel.

Uiterlijk

Op de foto’s zie je hoe de plant eruit ziet. Vroeger dacht men dat de Schepper kenmerken aan geneeskrachtige planten had gegeven, zodat men kon zien waar het kruid voor bedoeld was. Wanneer je de bloedrood gekleurde stengels ziet en de hartvormige bladeren en zaden, zou je bijna denken dat het kruid goed is voor hart- en bloedvaten….

Bloedvaten

Boekweit werd vroeger niet alleen beschouwd als eetbaar, maar ook als geneeskrachtig gewas. Men gebruikte het vooral bij klachten aan de bloedvaten en dan vooral van de kleinste bloedvaatjes, de haarvaten. Het kruid werd aangeraden bij broze haarvaten, spataderen, zware benen, bloedproppen, hoge bloeddruk en aambeien. Boekweit verbetert de doorstroming van de aders en tegelijk de kwaliteit van het cholesterol.
Hoewel je van een arts waarschijnlijk niet het advies zult krijgen om boekweitzaadjes te eten, worden ze wél gebruikt om medicijnen van te maken. De farmacie haalt een stofje uit het zaad dat men ‘rutine’ noemt. Onderzoek heeft aangetoond dat dit stofje de klontering van het bloed vermindert en ontstekingen remt.

Bijenplant

Boekweit trekt bijen aan. Strooi het zaad bij voorkeur op een stuk grond waar de aarde schraal is. De plant groeit het liefst op arme grond. Je mag absoluut geen extra voedingsstoffen geven, want daarmee groeit de niet stevige plant de hoogte in en gaat ze, bij een storm, tegen de vlakte.

Vroeger maakte de ‘grutter’ boekweitgrutten van de zaadkorrels. Boekweitgrutten waren goedkoop en vooral de armen maakten er pap van. Omdat de meeste grutters ook een winkeltje hadden waar ze boekweit en andere droge waren verkochten, zoals erwten, bonen en meel werd het woord ‘grutter’ ook gebruikt voor een kruidenier.
Het woord ‘grutter’ betekent volgens het woordenboek echter ook ‘een bekrompen persoon’.

De doppen die bij de grutter overbleven, werden gebruikt als vulsel in kussens en kinderbedjes. Tegenwoordig zijn er nog steeds mensen (zoals ondergetekende) die heerlijk slapen op een kussen van boekweitdoppen! 

Vorig jaar heb ik in de natuurwinkel een zak boekweitzaadjes gekocht en ze in mijn tuin uitgestrooid. Helaas hebben de vogeltjes het grootste deel daarvan opgegeten, maar het resterende zaad heb ik zien ontkiemen en uitgroeien tot volwassen planten.

Het zaad kun je ook alleen laten ontkiemen en dan de jonge scheutjes eten. Ze bevatten veel energie en zijn daarom heel gezond om te eten.

Recept kiemen
Er zijn speciale kiembakjes te koop, maar je kunt ook gebruik maken van bijvoorbeeld een zeef of een kaasdoek.
Spoel een paar eetlepels zaden af en laat ze een nacht in water weken.
Spoel ze opnieuw af en laat ze uitlekken (wel bedekken want ze moeten in het donker staan).
Daarna twee keer per dag spoelen en laten uitlekken. Na één of twee dagen zie je de kiemen groeien. Na een dag of vier kun je ze eten. Strooi ze bijvoorbeeld in een salade.

Van de bovengrondse delen van de boekweitplant kan thee worden gemaakt. Er zit geen specifieke geur of smaak aan de plant en is minder krachtig dan het zaad. Daarom kun je beter kiezen voor een andere kruidenthee.

September 2015
Andrea Bleeker

Filmpjes over kruiden

Facebook

Index

Kruidenoverzicht   |   Nieuws & Activiteiten