Rozenbottelsap

Krachtige Rozenbottels

‘Heb je zin om naar Vlaanderen te komen om samen met mij rozenbottelconfituur te maken?’
Wanneer ik deze leuke vraag in mijn mailbox zie, plan ik meteen een paar dagen België. Manlief kan zich ook vrijmaken, maar of hij het leuk vindt om een paar dagen tussen babbelende kruidenvrouwen te vertoeven? Gelukkig houdt hij van fietsen en kan hij zich vast wel vermaken in de prachtige omgeving van de gemeente Heers.

Bovenstaande vraag kwam van Daniëlle Houbrechts, een 66-jarige vlotte dame die inmiddels twintig kruidenboeken op haar naam heeft staan en ook echt álles over de roos en haar vruchten, de bottels, weet. Regelmatig is zij in kasteeltuinen of op andere prachtige locaties te vinden waar zij lezingen en workshops over de roos mag verzorgen. De reden dat ik graag met een deskundige met de bottels aan de slag wil gaan, is dat ik het zelf zo’n grote klus vindt om de rozenbottels tot jam (confituur op z’n Vlaams) te verwerken. Ik ben er altijd uren mee bezig en dan hou ik slechts een klein beetje jam over. De meeste jaren sla ik de rozenbottels daarom over, hoewel dat zonde is want deze vrucht is zeer waardevol. 

Tweede wereldoorlog

Vlak na de tweede wereldoorlog was er een nijpend tekort aan vers fruit. Door onderzoek wist men dat de concentratie aan vitamine C in rozenbottels vele malen hoger is dan in sinaasappels. Verder bevatten deze bottels ook vitamine A en B en de mineralen kalium, calcium, ijzer, fosfor, magnesium, silicium en zink. Ouders kregen van de overheid het advies rozenbottels aan hun kinderen te geven. Het merk Roosvicee is in die tijd de rozenbottelsiroop gaan maken om te voorzien in de behoefte. Nu, ruim zeventig jaar later, krijgen nog steeds veel kinderen in de groei deze vitaminerijke drank. De naam is trouwens afgeleid van “Rozenbottel-Vitamine-Cee”.

Welke bottels

Geneeskracht

Toepassingen

Rozenbottels kunnen rauw worden gegeten. Omdat het vruchtvlees zuur en wrang van smaak is en de bittere zaadjes van weerhaakjes zijn voorzien, worden ze echter voornamelijk gedroogd, gekookt of verwerkt in verschillende recepten. 

Gedroogd worden de bottels als (meest tot poeder vermalen) “superfood” over bijvoorbeeld kwark of yoghurt gestrooid.

Thee maak je door een eetlepel verse of gedroogde rozenbottels met een liter koud water zacht aan de kook te brengen. De zaadjes mogen erbij. Draai het vuur uit wanneer het kookt en laat het nog tien minuten trekken voordat je het zeeft en drinkt. Een eventueel overschot kun je in een thermosfles bewaren. 
Van afgekoelde rozenbottelthee kan ijsthee gemaakt worden door een paar takjes munt, een schijfje citroen en een eetlepel honing toe te voegen.

Rozenbottelsiroop en rozenbotteljam kun je bij de supermarkt verkrijgen, maar je kunt het ook zelf maken:

Om jam (confituur) te maken spoel je de verse bottels schoon en haal je de steeltjes en kroontjes eraf. Snij ze in stukken of gebruik de grove rasp van je keukenmachine. Overgiet de stukjes bottel met een ruime hoeveelheid koud water en breng het geheel aan de kook. Draai dan het vuur uit en laat het een nachtje staan.
De volgende morgen kun je het sap opvangen met behulp van een zeef of neteldoek. Druk het sap goed uit de pulp.
De pulp heb je niet nodig voor de jam. Je kunt het drogen om later thee van te maken. Teruggeven aan de natuur is ook een optie: De vogels zullen van de zaadjes smullen.

Suiker

Rozenbottelsap is niet lang houdbaar. Om de houdbaarheid te verlengen wordt er daarom altijd (veel) suiker aan toegevoegd.
Voor de traditionele manier van jam maken voeg je bij je verkregen rozenbottelsap vers geperst citroensap, suiker en pectine. Dit laatste is onder andere een bestanddeel van appels. Pectine zorgt ervoor dat jam stijf wordt. In gedroogde vorm is pectine bij de meeste reformzaken verkrijgbaar. Wanneer je dit niet kunt vinden, kun je bij de supermarkten geleisuiker verkrijgen. Dit is suiker waar pectine aan toegevoegd is. Neem dan de halfzoete variant. Op de verpakking staat aangegeven hoe je het precies moet verwerken.
Je kunt er ook nog ander fruit aan toevoegen zoals appels of peren. Daniëlle voegde er druivensap aan toe. De bereiding blijft hetzelfde.
Zet schoongemaakte glazen potjes klaar met een schroefdeksel. Vul ze tot de rand en draai de deksel er meteen op.De jam wordt pas stijf wanneer het volledig afgekoeld is.
Buiten de koelkast is deze jam minstens een half jaar houdbaar wanneer je meer dan de helft van het gewicht van je fruit aan suiker toevoegt. (Dus bij één kilo fruit minstens 500 gram suiker.)
Wanneer je minder suiker wilt gebruiken is jam minder lang houdbaar. Door je jam te wecken ontstaat er in de pot een vacuüm en dit zorgt voor een langere houdbaarheid. Op internet vind je hier meer informatie over.

 
Rozenbottels fijnsnijden of fijnhakken in een keukenmachine.
Overgieten met een flinke hoeveelheid water. Koken. Vuur uit en een nacht laten staan.
De dag daarna moet de vloeistof gezeefd worden. Op de foto wordt dat met een neteldoek gedaan.
Daarna wordt de vloeistof gekookt met suiker en pectine (volg het recept op de verpakking).
Daarna in potjes, vullen tot de rand. Deksel er meteen op draaien.

Daniëlle heeft in de zomer rozenazijn gemaakt door geurige rozenblaadjes te overgieten met natuurazijn. Dit heeft ze in een donkere kast gezet (af en toe geschud). Na een week of drie heeft ze de bloemblaadjes er weer uit gezeefd. De azijn die overbleef ruikt heerlijk naar rozen.

Dit artikel schrijf ik met mijn arm verpakt in een theedoek doordrenkt met haar rozenazijn. 
Ik zal je uitleggen waarom: In Nederland zijn de spinnen klein en pak ik ze op met een doekje en gooi ik ze naar buiten. In België zat een spin naast mijn bed die tig tikkeltjes groter was, maar volgde ik dezelfde handeling. Hij bleek echter handiger dan zijn Hollandse maatjes en voordat hij ontsnapte beet hij me nog even flink in mijn arm. Ik hield er een pijnlijke, opgezette arm aan over. De rozenazijn die ik van Daniëlle meekreeg werkt pijnstillend en verkoelend.
De azijn kun je gebruiken om diverse klachten te verlichten, zoals van een kneuzing, hoofdpijn of insectensteek. Verdun de azijn met een beetje water en maak een doek nat met deze verdunde azijn. Bevestig het op je lichaam en laat het zitten zo lang het goed voelt.
De rozenazijn smaakt overigens ook heerlijk in een salade.

Sneller?

Je vraagt je misschien af of de methode waarop Daniëlle de jam maakte uiteindelijk sneller was dan de mijne.
Ha, ik durf het bijna niet te zeggen…. Ik peuterde vooraf alle pitjes uit de bottels omdat ik gehoord had dat die de jam bitter laten smaken. Aangezien de jam van Daniëlle heerlijk en niet bitter smaakt, sla ik die handeling voortaan over en kan het dus een stuk sneller. Mijn frambozen, druiven en bramen hangen inmiddels rijp aan de struiken, dus ik ben van plan straks verschillende combinaties te maken, waardoor we het hele jaar van heerlijke zelfgemaakte jam kunnen genieten!

Augustus 2017
Andrea Bleeker
www.kruidengeheimen.nl

Foto boven : Hondsroos
Deze naam hebben ze aan deze struik gegeven
omdat men vroeger de wortel van deze struik gebruikte
om te genezen van een beet van een dolle hond.

YouTube kanaal

Facebook

Index